به گزارش قدس خراسان، بین‌الحرمین را از هزار و ۸۰۰ کیلومتر آن طرف‌تر به مشهد آورده‌اند. وارد که می‌شوی خود را درون مسیری تاریخی می بینی که نهایتش دو بی‌نهایت است، یک سو نماد حرم ابوالفضل العباس(ع) مظهر وفا و جانبازی، سوی دیگر سرسرای حرم سیدالشهدا(ع)است و در دو سمت این مسیر غرفه‌هایی که هر کدام برگی از تاریخ عاشورا و ریشه‌های عاشورایی است؛ وارد عرفات می‌شوم اما عرفات خالی از حسین(ع)، سراغش را از هر کس می‌گیرم جوابی نمی‌شنوم، این جماعت گوش شنوایی ندارند و زبانشان انگار جز به نفاق نمی‌چرخد؛ صدایی می‌گوید حسین بن علی(ع) حج را ناتمام گذاشت و راهی نینوا شد تا بی‌نظیرترین و ماندگارترین صحنه‌های جهاد حق علیه باطل را برای تاریخ خلق کند.

سری می‌چرخانم و می‌بینم دختران و پسران جوان و نوجوان سیاهپوش افغانستانی هر کدام به کاری مشغول‌اند و در حال آماده کردن غرفه‌ها هستند؛ من اما پر از پرسش هستم، پس به سمت روحانی جوانی که در حال گفت‌وگو با خادمان این بین‌الحرمین نمادین است می‌روم تا با او گفت‌وگو کنم.

سید محمدعلی مدرسی حجازی می‌گوید: نمایشگاه از عرفات تا فرات یادگار وقایع مسیر امام حسین(ع) از مکه تا کربلاست، آنجا که امام حسین(ع) یک روز پیش از عرفات حج را ناتمام گذاشتند و به سوی کربلا رهسپار شدند. همان طور که مشاهده می‌کنید یادگارها و نمادهایی از حرم پیامبر(ص)، نخلستان‌ها و چاه‌هایی که امیرالمؤمنین(ع) با دست خود ایجاد کردند، در اینجا دیده می‌شود.

 کارشناس مذهبی نمایشگاه از عرفات تا فرات با اشاره به یکی از غرفه‌ها، ادامه می‌دهد: آنجا نماد بیت‌الاحزان حضرت زهرا(س) است که امیرالمؤمنین(ع) با دست خود ساختند و متأسفانه اکنون تخریب شده و هیچ اثری از آن وجود ندارد.

در بین توضیحات این روحانی جوان، وقتی دقیق می‌شوم می‌بینم حرم پیامبر(ص)، مزرعه فدک، بیت‌الاحزان که محل گریه و عزاداری حضرت زهرا(س) پس از رحلت پیامبر(ص) بود، در این نمایشگاه مقدمه عاشوراست، همان طور که در تاریخ اسلام هم ظلم به آل پیامبر(ص)، تفرقه و اختلاف بین مسلمانان پس از رحلت آن حضرت، زمینه‌ساز بی‌رحمانه‌ترین ظلم تاریخ در زمین نینوا شد.

به غرفه عمره امام حسین(ع) می‌رسیم، حجت‌الاسلام مدرسی توضیح می‌دهد: زمانی که در مکه جان امام حسین(ع) از طرف عمال بنی‌امیه مورد تهدید قرار گرفت، حضرت عباس(ع) بر بام کعبه رفتند و در حمایت از امام حسین(ع) خطبه خواندند و دشمنان را تهدید کردند که اگر می‌خواهید حسین را بکشید اول باید من را بکشید و برای دست پیدا کردن به او باید از مانعی مثل من عبور کنید، پدرم حامی پیامبر(ص) و خودم حامی امام حسین(ع) هستم.

خطبه حضرت ابوالفضل(ع) در مکه را جست‌وجو می‌کنم، در بخشی از آن آمده است:«سپاس خدایی را که بیت‎الله را با قدوم پدرش (منظور پدر امام حسین(ع) یعنی وجود مقدس امیرالمؤمنین علی بن ابی‎طالب(ع) است) مشرف کرد، جایی که دیروز بیت بود و [امروز] قبله شد. ای ناسپاسان گناهکار، آیا راه بیت را بر امام نیکوکاران می‎بندید؟ چه کسی سزاوارتر به این بیت است از دیگر موجودات؟ و چه کسی نزدیک‎ترین به این خانه است؟... همه جانم فدای آقا و مولای همه موجودات که برتر از حیوانات است [برتر از شما که همه در باطن حیوانید] هیهات بنگرید سزاوار است از چه کسی پیروی کنید، به کسی که شراب می‎نوشد [مراد یزید ملعون است] یا کسی که صاحب حوض و کوثر است؛ کسی که در خانه وحی و قرآن است [مراد امام حسین(ع) است] یا کسی که در بیتش اسباب لهو و نجاست است [مراد یزید ملعون است] و یا کسی که در خانه‎اش نزول آیات [نشانه‎ها] و [آیه] تطهیر است. شما در همان غلط (و گمراهی) واقع شدید که قریش واقع شدند، زیرا اراده قتل پیامبر(ص) را کردند و شما اراده قتل پسر دختر پیامبرتان را و [این حیله] برای ایشان تا وقتی امیرالمؤمنین(ع) زنده بود ممکن نشد. پس چگونه ممکن است کشتن ابا عبدالله الحسین(ع) تا وقتی که من زنده‎ام؟ بیایید تا به راهش [راه کشتن امام حسین(ع)] آگاهتان کنم؛ پس مبادرت به کشتن من کنید و گردنم را بزنید تا به مقصودتان برسید. خدا شما را به مقصودتان نرساند و عمرتان و فرزندانتان را کوتاه کند و لعنت خدا بر شما و پدرانتان [که قصد کشتن پیامبر (ص)را داشتید] باد.

پیام نماز امام حسین(ع)  در ظهر عاشورا

این کارشناس مذهبی در غرفه‌ای که نماز سیدالشهدا(ع) در روز عاشورا را نشان می‌دهد، عنوان می‌کند: اقامه نماز در آن شرایط بحرانی جنگ روز عاشورا این پیام را برای محبان امام حسین(ع) دارد که هر کس امام حسینی است باید اهل نماز هم باشد و این دو از هم جدایی ندارد. 

صدای نوحه و روضه از بلندگوها پخش می‌شود و چشم‌های بازدیدکنندگان را بارانی می‌کند؛ از میان تمام هیاهوی عاشورا، صدای سم اسبان لشکریان بنی‌امیه و ناله العطش کودکان که از خیمه‌های اباعبدالله(ع) به گوش می‌رسد، نوحه‌خوانی ۱۴۰۰ سال بعد می‌خواند: «حر پشیمان توام یا حسین/ دست به دامان توام یا حسین...». 

صدای حجت‌الاسلام مدرسی را می‌شنوم که در بخشی دیگر از این نمایشگاه عنوان می‌کند: اینجا نمادی از توبه حر بن یزید ریاحی را مشاهده می‌کنید که در مقابل امام حسین(ع) زانو زد، توبه کرد، به سپاهیان امام حسین(ع) پیوست و عنوان نخستین شهید کربلا را از آن خود کرد. 

نمادهایی از شهادت حضرت ابوالفضل(ع)، گودال قتلگاه، شهادت حضرت علی اصغر(ع) و تل زینبیه آخرین صحنه‌های کربلاست که با نمادی از سردر بارگاه امام حسین(ع) پایان می‌یابد اما عاشورا همین جا به پایان نرسید و حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) پیامبران این واقعه فوق‌بشری بودند که همراه دیگر اسیران به مظلومانه‌ترین شکل ممکن به شام رفتند و آنجا در کاخ یزید دست به افشاگری زدند. سمت چپ نماد حرم اباعبدالله(ع)، تنور خولی است که رأس مبارک امام حسین(ع) را برای دریافت جایزه و خوش‌خدمتی به حکومت بنی‌امیه در آن پنهان کرد، کمی آن طرف‌تر خرابه شام است و دختری که از غصه دیدن سر بریده پدر جان می‌دهد. داستان رقیه(س) ۳ساله را دختربچه‌ها برای مردم روایت می‌کنند و اشک‌ها جاری می‌شود.

کارشناس مذهبی نمایشگاه از عرفات تا فرات بیان می‌کند: تشکر می‌کنیم از مسئولان ایرانی که به این رویداد کمک کردند، شهردار منطقه۵ وقتی به اینجا آمد و استقبال مردم را دید قول مساعد برای تمدید مجوز به مدت ۱۰ روز داد و در صورتی که این موضوع به نتیجه برسد نمایشگاه تا ۲۲ محرم ادامه خواهد داشت.

غرفه‌های روایت‌گری واقعه عاشورا که تمام می‌شود به آثار هنرمندانی می‌رسم که حکایت این رویداد تاریخی و بازتابش را با زبان هنر بیان می‌کنند.

نمایشگاهی با عقبه ۱۰ ساله از هرات تا مشهد

کمی آن طرف‌تر، مردی با موهای جوگندمی که لباس محلی مردان افغانستانی را بر تن دارد و در حال بررسی غرفه‌هاست نظرم را جلب می‌کند، یک نفر از خادم‌ها می‌گوید این آقا مسئول اصلی برگزاری نمایشگاه است. 

سر صحبت را با او باز می‌کنم و از سابقه این رویداد می‌پرسم، مسئول مرکز توانمندسازی نخبگان در این باره می‌گوید: این نمایشگاه عقبه‌ای طولانی دارد و از حدود ۱۰ سال پیش در شهر هرات افغانستان برگزار می‌شود. امسال نیز همزمان با مشهد در هرات هم در حال برگزاری است البته با تفاوت اندکی در برخی نمادها و طراحی‌ها اما رویکرد ماجرای بین‌الحرمین به عنوان اصل این نمایشگاه در هرات وجود دارد.

سیدباقر سجادی با همان لهجه اصیل افغانستانی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه پس از تغییر نظام در افغانستان تعداد زیادی از افغانستانی‌ها به ایران مهاجرت کردند ما در مرکز توانمندسازی نخبگان تصمیم گرفتیم این نمایشگاه را در مشهد هم برپا کنیم، هنرمندان افغانستانی آثارشان را در رشته‌های مختلف نقاشی، عکاسی و پوستر به اینجا آوردند تا حسی که نسبت به ارزش‌های محرم و نگاهشان از واقعه عاشورا دارند را با دیگران به اشتراک بگذارند. 

از عرفات تا فرات، نخستین نمایشگاه مهاجران افغانستانی با موضوع عاشوراست که در محله گلشهر مشهد از ساعت ۱۷ تا ۲۳ در حال برگزاری است.

خبرنگار: معصومه مؤمنیان